In de wijngaard II: buigen en aanbinden
Wie nog nooit gebogen heeft, zou niet mogen snoeien
Wijnranken zijn net bonenstaken: als je ze niet ergens bij de kladden grijpt en min of meer de nek omdraait, groeien ze rechtop tot in de hemel. Natuurlijk houden ze hun eigen gewicht niet en beginnen ze te hangen als je er niets aan doet, maar de tendens is daar. Deze tendens heeft te maken met wat men in Duitsland de Apikaldominanz van de wijnranken noemt, d.w.z. het streven om zo snel mogelijk in de hoogte te groeien. Hierbij groeien de hoger op de wijnstok gepositioneerde groeiorganen – winterknoppen en topscheuten – sterker (dominanter) dan de lager gelegene. Wijnboeren doen er goed aan om dit streven vanaf het begin te breken. Kort en goed: we snoeien, buigen en binden om de wijnrank in het gareel te krijgen. Lukt dat, dan ontstaat een stabiele vorm met een optimale bladwand waaraan we zo weinig mogelijk hoeven te sleutelen, met druiventrossen die precies op de juiste (pluk)hoogte hangen. Kwaliteit en gemak gaan hier hand in hand.
Uit mijn dagboek d.d. 30 maart 2016
“Vandaag heel de dag Ruten gebogen, in de regen zoals aanbevolen wordt. In de regen zijn de scheuten buigzamer waardoor ze dus minder snel breken. Ik kan dit uit eigen ervaring bevestigen, want ik heb vandaag ‘maar’ één scheut afgebroken in een poging hem te buigen. Gelukkig kon ik een toevallig aanwezige Frühfrostrebe (volgens mij bedoel ik hier Ersatzrute, die altijd bewust blijven staan bij de snoei) benutten voor het beleggen van de spandraad. Goed, buigen dus. Buigen kan je op vele manier afhankelijk van de Schnitt (snoeiwijze). Ik heb zowel Halbbogen (een boog tussen twee draden op verschillende hoogte) als Flachbogen of Strecker (horizontaal aangebonden door de scheut om een enkele draad te vlechten) meegemaakt, en beide vormen zowel enkel (in een richting) als dubbel (in twee richtingen). In alle gevallen begeleid je met je ene hand de te buigen twijg, terwijl je met je andere hand buigt. In moeilijke gevallen eerst de Rute lichtjes verdraaien, zeg maar een zachte vorm van ‘prikkeldraad’. Hierdoor breken de houtvezels en wordt de kans op breuk kleiner."
Buigen kan vreselijk lastig of vreselijk makkelijk zijn. Een en ander hangt sterk af van de manier waarop gesnoeid is. Is bij het aansnijden van de Fruchtrute gekeken naar de richting waarin later gebogen moet worden – vrijwel altijd bergafwaarts? Zo niet, dan verhoogt dit de kans op breuk. Heeft de snoeiert dikke, zware scheuten laten staan of eerder wat zwakkere twijgen? Deze laatsten genieten de voorkeur, indien ze voorhanden zijn. En heeft hij/zij eventueel om de zoveel wijnstokken een Ersatzrute, een reservescheut laten staan? Breek je namelijk een vruchtscheut af, dan krijg je een gat in de bladwand; er groeit daar immers niets. De oplossing is dan om vanaf de reservescheut tot aan de breuk even stiekem in de verkeerde richting te buigen. Problem gelöst. Overigens is breuk niet zo dramatisch als het klinkt. Zelfs als de scheuten half afbreken, blijven ze bijna altijd in staat om voor een goede voedselaanvoer te zorgen.
Aanbinden is eigenlijk altijd wel lastig, zeker wanneer het vriest en je blote handen de nodige verfijndheid moeten ontberen. Aangebonden wordt de gebogen Fruchtrute aan het uiteinde (maar voor het laatste oog) en soms ook halverwege tussen stam en uiteinde. Dat aanbinden kan op verschillende manieren, met dun ijzerdraad, touw of anderszins. Zelf heb ik altijd met een Beli Rebenbindegerät mogen stoeien, waarbij met een simpele trekbeweging de scheut door een dun ijzerdraadje (dat zich op een spoeltje gebonden in het apparaat bevindt) aan de spandraad wordt bevestigd. In theorie dan. Ik heb meer dan één A4 uitleg hoe dat ding zou moeten werken, maar uiteindelijk komt het neer op doen, doen en nog eens doen, ongeacht hoe vaak je draadje in de war komt te zitten of het bindapparaat aan de wijnstok blijft hangen. Frusterend? Wat dacht u! Leuk? Fantastisch!
