Natuurwijn, wat is dat eigenlijk?
De laatste jaren komt in de wereld van wijnliefhebbers steeds vaker de term ‘natuurwijn’ voorbij. Wanneer je in hotspots zoals Amsterdam een wijnbar bezoekt, moet je niet verbaasd zijn dat je op de wijnkaart veel natuurwijnen tegenkomt. Soms alleen maar! Mensen zijn er steeds meer naar op zoek en komen ook bij ons terecht met de vraag of wij natuurwijnen in ons assortiment hebben.
Wat is natuurwijn eigenlijk?
Het is goed om te weten dat natuurwijn geen vast gedefinieerd begrip is en in de wijnwetgeving geen wettelijke status kent, zoals bijvoorbeeld biologische of biodynamische wijn.
Wat is dan de essentie van ‘natuurwijn’?
Eigenlijk gaat het bij natuurwijn om zo min mogelijk ingrijpen in de wijngaard en bij het proces van wijn maken (vinificatie).
In de wijngaard wordt gewerkt zonder het gebruik van chemicaliën, kunstmest en pesticiden, net als bij de gecertificeerde biologische/biodynamische landbouw. Laatstgenoemde worden daarom vaak als een voorwaarde voor het maken van natuurwijnen gezien.
Bij de vinificatie wordt gebruik gemaakt van natuurlijke gisten en moet het proces van vergisting idealiter spontaan op gang komen, niet door het ‘spelen’ met de temperatuur.
Het gebruik van houtrijping wordt bij natuurwijnen door veel producenten zelfs gezien als een ongewenst ingrijpen.
Natuurwijnen worden geklaard noch gefilterd en de toevoeging van sulfiet (vaak gebruikt om de wijn te stabiliseren en langer houdbaar te maken) is minimaal of afwezig.
Zeker vanuit dat laatste perspectief is het essentieel dat de druiven uit de wijngaard kerngezond zijn en waar nodig handmatig geselecteerd, om daarmee aangetaste druiven buiten het proces van wijn maken te houden. Trucjes om bepaalde onvolkomenheden in de wijn te corrigeren, bijvoorbeeld aanzuren, worden vermeden. Hygiëne is essentieel. Wanneer bij de vinificatie de hygiëne in de kelder niet helemaal op-en-top is, kan de wijn ongewenste aroma’s ontwikkelen (zoals een onaangename stallucht) en weinig of geen fruit in de smaak overhouden.
In welk opzicht is en smaakt een natuurwijn anders dan een ‘gewone’ wijn?
Dat valt niet zo 1-2-3 te beantwoorden.
Er zijn natuurwijnen die slechts een lichte associatie hebben met wat we regulier als wijn beschouwen: “funky”, gistig, weinig tot geen fruit. Rare aroma’s en tonen. Proef je dan dat het natuurwijn is, of dat het een slecht gemaakte natuurwijn is?
Natuurlijke wijn is meestal wat troebel, omdat hij als ongefilterde wijn op de markt komt. Veel mensen denken dat zo’n wijn ‘slecht’ is (wat hij niet is).
Door een langere schilweking (meevergistende druivenschillen) hebben witte wijnen vaak een oranje tot lichtroze kleur. Deze kleur is voor velen onbekend. Wanneer je een dergelijke “orange wine” in je glas hebt (wat trouwens strikt genomen niet per sé natuurwijn hoeft te zijn), krijg je meer kleur- en smaakstoffen met zelfs tannines in een dergelijke witte wijn, een andere mondstructuur en minder fruitige tonen. Maar ook daarin heb je enorme verschillen in smaakbeleving (en waardering!)
In sommige gevallen kan een natuurwijnen een beetje muf ruiken, zeker wanneer de vinificatie oxidatief (dus met zuurstof) plaatsvindt. De wijnen kunnen dan aardse en bittere smaken ontwikkelen, waarbij de primaire fruitaroma’s nauwelijks nog te herkennen zijn.
Anderzijds zijn er ook heel veel natuurwijnen die je als een ‘pure’ versie van haar reguliere zusje kunt beschouwen. Zuiverder gemaakt, met minder ingrepen, met wel met herkenbare aroma’s en smaken. Waarschijnlijk kan je ze niet net zolang in je kelder wegleggen als de reguliere variant. Maar ja, als ‘ie al lekker genoeg is …..
Het verschil tussen natuurlijke en ‘minder natuurlijke’ wijnen is de afgelopen jaren trouwens steeds kleiner geworden, zeker in Duitsland, waar veel wijnboeren de productie van goede natuurwijn zonder toevoegingen hebben weten te perfectioneren.
Net als bij ‘normale’ wijnen geldt het advies: proef een natuurwijn om te kijken wat je lekker vindt en wat niet. Smaak is persoonlijk en vaak ontzettend moeilijk in woorden te vatten.
Welke natuurwijnen heeft Erasmus Wijnen?
- Durst Wein, Sylvaner 2020/2021
Spontaan vergist op RVS en kermiek, minimaal gefilterd, niet gezwaveld.
Een bijzondere en uitgesproken sylvaner, een echte eetwijn.
- Durst Wein, Spätburgunder Dorf unfilitriert
Tja, hij heeft wel twee jaar houtrijping gehad. Maar is het daarmee geen natuurwijn? Spontaan vergist, ongeklaard, ongefiltreerd en minimaal gezwaveld. Moet je eens proberen!
- Weingut Idler, Zweigelt nature 2022
Een sappige rode wijn met mineraliteit en fruit, 10 maanden in een keramiek vat vergist gerijpt. Ongezwaveld en ongefilterd gebotteld. Behalve het fruit van blauwe bes, zwarte bes en braam, ook lichte aardse tonen, zwarte thee, drop en laurier. Nu in februari van € 23,50 voor € 21,00.
- Weingut Drautz-Able, Sauvignon Blanc FB16
Misschien niet in alles strikt een natuurwijn (rijping op barriques), maar verder ….
Deze ‘orange wine’ sauvignon blanc heeft heel veel structuur en lengte. Niet het kenmerkende stuivende van de druif, eerder romig-rokerig: sinaasappelschil, laurierdrop, perzik en abrikoos. Zijdezacht.
